Twee weken geleden besprak ik hoe het IO van Dutch A: Literature door de examinatoren was ervaren. Dit keer aandacht voor het IO van Language and Literature.
Ik was benieuwd naar het SR voor LangLit, en vooral naar het onderdeel over het IO. Immers, het IO is een nieuw onderdeel en in het May 2021 subject report voor Language and literature miste ik een toelichting over de relatie tussen het niet-literaire fragment en het body of work (BOW). Dit keer is die aandacht er wél en benadrukken de examinatoren dat niet alleen het niet-literaire fragment maar ook het BOW (‘oeuvre’) aan bod dient te komen: “Kandidaten slaagden er vaak niet in om het oeuvre van hun niet-literaire tekst te verkennen en spraken over het niet-literaire fragment in afzondering.”
Het BOW is een onderdeel waar veel docenten mee worstelen. Begrijpelijk, want de IB guide is summier en onduidelijk over de vereisten van het BOW. Zie ook de blog over het BOW die ik hier eerder over schreef. De examiners bieden geen toverformule die alle onduidelijkheden wegneemt; prettig is wel dat expliciet wordt aangegeven dat de info uit de gids, hoe beknopt ook, als uitgangspunt dient én dat wordt gewezen op de aanvullende documenten die inmiddels zijn verschenen: “Docenten en kandidaten moeten een goed begrip hebben van wat een oeuvre inhoudt voor de niet-literaire tekst. Ze moeten gebruik maken van het ondersteuningsmateriaal voor docenten van het IB, onderwerprapporten en de Onderwerpgids.” Ik wil hier nog aan toevoegen dat er ook op sommige websites (bijv. www.thinkib.net) veel nuttige info is te vinden.
Het is niet verwonderlijk dat de leerlingen meer moeite blijken te hebben met het niet-literaire deel: “Kandidaten hadden vaak een beter begrip van hun literaire fragment. Ze lieten niet altijd hetzelfde kennisniveau zien voor het niet-literaire fragment.” De analyses vertonen vaak onvoldoende diepgang: “Niet-literair materiaal zoals bijvoorbeeld foto’s of krantenartikelen en vooral ook cartoons worden soms gekozen omdat ze de mondiale kwestie goed illustreren niet omwille van de rijkdom van vorm en inhoud. Oppervlakkige, weinigzeggende en te korte analyse is dan vaak het gevolg.”
Heel handig zijn de praktische tips die dit subject report biedt: een global issue (‘mondiale kwestie’) is niet hetzelfde als een thema, de bestudeerde teksten dienen centraal te staan (en dus niet de persoonlijke opvattingen van de leerling over het betreffende global issue), wanneer videoclips worden gebruikt dient er aandacht te zijn voor het multimodale aspect, enzovoort.
Wat moet een leerling doen om hoog te scoren? Een laatste citaat uit het subject report: “Sterke kandidaten kiezen materiaal dat voldoende mogelijkheden biedt voor gevarieerde en diepgaande analyse.” Ik vermoed dat de examinatoren heel wat presentaties beluisteren waarin de leerling op een tamelijk elementair niveau een tamelijk vanzelfsprekende uiteenzetting geeft over een veel gekozen onderwerp (bijv. discriminatie).
Het onderdeel ‘Language’ uit het programma Language and literature wordt bij slechts twee assessments getoetst: Paper 1 en het IO. Ik denk dat de examinatoren willen zien dat de leerlingen daadwerkelijk aan de slag zijn gegaan met het analyseren van diverse niet-literaire teksten en hier vaardig in zijn. Docenten moeten daarom geen genoegen nemen met de eerste de beste cartoon, maar dienen de leerling te stimuleren om een tekst te kiezen die rijk is aan talige middelen.
Er is nu twee jaar ervaring met het IO (2021 en 2022). Wat me persoonlijk opvalt: de beste IO’s zijn van leerlingen die hun literaire fragment combineren met een verrassende niet-literaire tekst / BOW. Leerlingen die risico nemen! Ik denk dat de twee teksten elkaar niet moeten aanvullen of ondersteunen, maar juist een duel moeten aangaan – een strijd waarin het niet alleen gaat om inhoudelijke overeenkomsten maar juist om vorm, doel, authorial choices. Als de twee fragmenten een evidente inhoudelijke overeenkomst vertonen, ligt oppervlakkigheid op de loer.
