Deel 1: Language and literature
De eerste blog van het schooljaar liet even op zich wachten. Het was druk bij VORM, met veel nieuwe leerlingen én een geheel vernieuwde website! De blog verschijnt vanaf nu in de sectie ‘Kenniscentrum’ van onze site.
Wat u nog van me tegoed hebt: een bespreking van de subjects reports over de examens van mei 2023. De hoogste tijd! De subject reports van Dutch A: Language and literature en Dutch A: Literature zijn al in september verschenen.
Omstreeks dezelfde tijd kwam ook het Statistical Bulletin uit, een document vol cijfers en statistieken. Het is interessant dit jaarlijkse overzicht te volgen, want het laat tendensen zien. Een paar observaties: Van de leerlingen die Dutch A volgen, kiest bijna 50% voor Language and literature (SL). Vijf jaar geleden, in 2018, was dit nog 35%. Er is een daling waar te nemen van het aantal leerlingen dat Dutch A op het niveau HL volgt én een daling van het aantal leerlingen dat Literature kiest. Dit laatste kan verband houden met het nieuwe curriculum: de twee Dutch A-programma’s vertonen grote overeenkomsten.
Dit terzijde, op naar het subject report (SR) voor Language and literature.
Curieus is dat het SR voor Dutch A: Language and literature grotendeels een vertaling is van het Engelse report. Het gedeelte over het Internal assessment (IO) is zelfs volledig identiek. Ik vind dit een bedenkelijke zaak. Je mag toch verwachten dat de examinatoren hun bevindingen beschrijven voor de Nederlandse (!) examens. Hoe beoordelen ze de global issues? Wat verwachten ze van het BOW? Wat zijn de ervaringen met visuele teksten (cartoons, foto’s, video’s)? Ik zou het graag weten! Het was prettig geweest als de examinatoren meer duidelijkheid hadden geboden voor de Nederlandse situatie. Daar komt bij dat de vertaling van het Engelse SR soms ongelukkig is. Zo wordt body of work vertaald met ‘oeuvre’. Dat is het natuurlijk niet: een body of work is geen oeuvre maar een corpus van niet-literaire teksten van dezelfde auteur.
De passage over Paper 2 is evenmin een unieke tekst. Deze is identiek aan die in het SR van Literature. Dit is verklaarbaar: Paper 2 is immers voor de twee programma’s gelijk. Ik zal dit bespreken in de volgende blog, wanneer ik het report voor Literature tegen het licht zal houden.
Ook het gedeelte over het HL essay is een vertaling van het Engelse subject report. De enige unieke passage in het subject report voor Dutch A: Language and literature is het gedeelte over Paper 1. Dit lijkt overigens haastig geschreven. Het is talig slordig: er wordt gesproken over een ‘literaire analyse’ (dat is het niet, het is een analyse van een niet-literaire tekst); foutjes als ‘de het gebruik’ zijn storend.
Wat vertelt het SR over Paper 1? Tekst 1 was een artikel, tekst 2 een advertentie met weinig tekst (ongeveer 20 woorden). Het subject report vermeldt: ’Over het algemeen hadden kandidaten meer moeite met het analyseren van tekst 1 (…)’ en ook ‘De meeste kandidaten die tekst 2 analyseerden deden dit goed tot heel goed’. De tekst met veel visuele elementen werd blijkbaar beter geanalyseerd. Wellicht is dit omdat veel docenten aandacht besteden aan de analyse van beeldtaal? Immers, voor het IO kiezen veel leerlingen een visuele tekst, reden om dit goed voor te bereiden. Die ervaring komt vervolgens van pas als een Paper 1-tekst ook visuele elementen bevat.
We hebben te maken met één subject report over één examen. Het is daarom niet legitiem hier vergaande conclusies aan te verbinden. Maar toen ik het las vroeg ik me wel af of alle aandacht voor teksten met visuele elementen, hoe leuk en nuttig zulke teksten ook zijn, niet ten koste gaat van de analyse van bijv. columns, artikelen, toespraken.
De LangLit-leerlingen die in mei 2023 examen deden hadden, afgaande op het subject report, moeite met de ‘talige tekst’. Is dit toeval? Misschien. Maar het kan ook zijn dat het huidige curriculum minder uitnodigt om columns en andere ‘talige’ tekstsoorten diepgaand te bestuderen. Dat zou een gemis zijn. Want de leerling die na het IB wil gaan studeren, is gebaat bij kritische en analytische vaardigheden: de afweging van argumenten, een oog voor nuances, inzicht in tekstconventies, enzovoort. Kortom: het kritisch omgaan met teksten, ook als een tekst geen afbeeldingen bevat.
Pieter van der Vorm
